Dolina Strążyska – Dolina Strążysk – szlakiem ku Giewontowi i w inne części Tatr

Do najczęściej odwiedzanych miejsc w Tatrach należy Dolina Strążyska. Swoją popularność i atrakcyjność zawdzięcza ona swojemu niewątpliwemu urokowi, a także bliskości Zakopanego, Wodospadowi Siklawica oraz temu, że doliną tą prowadzi szlak turystyczny na Giewont. Dolina Strążysk jest piękna o każdej porze dnia i roku, jednak największą przyjemność sprawiają spacery wczesnym rankiem, a także na wiosnę i wczesną jesienią. Można wówczas uniknąć tłumów turystów, podziwiać piękne widoki i rozkoszować się obcowaniem z naturą.

Dolina Strążyska – położenie

Dolina Strążyska, której właściwa nazwa to Dolina Strążysk jest doliną, która znajduje się w polskiej części Tatr Zachodnich, pomiędzy Doliną ku Dziurze oraz Doliną za Bramką. Nazwa tej doliny bierze swoją nazwę z gwary góralskiej, od słowa „strąga”, które oznacza ty zagrody używanej do dojenia owiec. To jedna z najchętniej odwiedzanych dolin tatrzańskich przez turystów, jako że znajduje się najbliżej spośród nich od centrum samego Zakopanego i prowadzi nią szlak na Giewont. Całkowita powierzchnia doliny wynosi około 4 km² a jej długość to 3 km. Znajduje się ona w całości na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego i jest ściśle chroniona.

Wylot Doliny Strążysk mieści się na wysokości 907 m n.p.m. przy Drodze pod Reglami i jest ona niejako przedłużeniem zakopiańskiej ulicy Strążyskiej. Dolina Strążyska prowadzi do ścian masywu Giewontu, który ogranicza ją od strony południowej. Zachodnim jej obramowaniem są Grzybowiec, Łysanki oraz Samkowa Czuba. Zaś wschodnie obramowanie doliny stanowią skalny filar, który odchodzi od Juhaskiej Kopy przy Długim Giewoncie, grzbiet ciągnący się pomiędzy Wyżnią Suchą Przełęczą oraz Niżnią Suchą Przełęczą, a także Suchy Wierch i dalej Sarnia Skała wraz z jej grzbietem Grześkówki.

Dolina Strążyska dzieli się na pomniejsze części, które różnią się pomiędzy sobą nieco rzeźbą terenu oraz roślinnością. Najważniejszy podział to Górna Dolina Strążyska i Dolna Dolina Strążyska. Górna część doliny rozdzielona jest Grzbietem Styrżnika na dwie pomniejsze dolinki: po stronie wschodniej – Dolinę Wielkiej Równi i po stronie zachodniej Małą Dolinkę. W dolnej części Doliny Strążysk znajdują się takie odgałęzienia jak: Sarni Żleb, Koński Żleb, Dolina Grzybowiecka oraz Samkowy Żleb.

Budowa geologiczna, geomorfologia i roślinność Doliny Strążysk

Dolina Strążyska powstała w wyniku tektonicznego uskoku, który w tym miejscu przeciął całe regle, poczynając od Żlebu Kirkora. Jest ona zbudowana w całości ze skał osadowych. Porastają ją w znacznej części lasy, które nie zostały zniszczone pomimo bliskości Zakopanego i tłumnie odwiedzających dolinę turystów. Po obydwu jej stromych zboczach przedzierają się liczne skaliste turnie, między innymi Czarna Turnia, Kiernia, Kapelusze, Skała Edwarda Jedlinka oraz Kominy Strążyskie. W dolnej części doliny, około 0,5 km od jej wylotu mieści się Polana Młyniska, natomiast w górnej jej części znajduje się Polana Strążyska z dużym głazem o nazwie Sfinks.

Po dnie Doliny Strążysk płynie wartki strumień – Strążyski Potok. Jego źródła znajdują się w Małej Dolince, tuż pod Giewontem. Potok ten tworzy wiele kaskad, wodospadów. Do najpiękniejszych wśród nich należą kaskady w okolicach Skały Edwarda Jedlinka oraz Wodospad Siklawica, którego nazwa pochodzi od Wodospadu Siklawa (Wielka Siklawa) i często jest z nim mylony poprzez podobieństwo nazw. Potok Strążyski ma kilka małych oraz okresowych dopływów, najważniejszym i największym z nich jest Grzybowiecki Potok, płynący przez Dolinę Grzybowiecką i wpadający do głównego potoku niedaleko Polany Strążyskiej.

Jednym ze skarbów Tatr ściśle chronionym w ramach TPN jest bogactwo przyrody, a w szczególności roślinność. Na Grześkówkach i Samkowej Czubie można odnaleźć płaty bukowo-jodłowego lasu pierwotnego oraz cisy. Na północnych ścianach Giewontu znajduje się z kolej bogata roślinność wapieniolubna. Ponadto w dolinie spotkać można także bardzo rzadko spotykane gatunki roślin jak między innymi: złoć mała, irga kutnerowata, tojad Kotuli, sosna drzewokosa, rozrzutka alpejska oraz jarząb nieszypułkowy.

Działalność człowieka w Dolinie Strążyskiej

Pierwsze wzmianki pisemne na temat Doliny Strążyskiej pochodzą z roku 1601. W dawnych czasach dolina ta była wypasana, a także przemieszczali się nią górale ze swoimi stadami owiec w drodze na Halę Strążyską. Od 1961 roku obszar ten wchodzi w skład Tatrzańskiego Parku Narodowego i pasterstwo zostało zlikwidowane. Droga, która wiedzie przez Dolinę Strążysk została wybudowana w latach 1893-1896 przez dwór zakopiański oraz Towarzystwo Tatrzańskie. Na Polanie Młyniska wzniesiono leśniczówkę TPN oraz drewniana kapliczka z wizerunkiem Najświętszej Maryi z Dzieciątkiem, natomiast na Polanie Strążyskiej znajdują się dwa szałasy oraz bufet i krzyżują się tu szlaki turystyczne.

Szlaki prowadzące przez Dolinę Strążyską

Szlak Czerwony rozpoczyna swój bieg u wejścia do Doliny Strążyskiej do Polany pod Giewontem. Tradycyjnie dzieli się go na trzy pomniejsze szlaki: od wejścia do Doliny Strążyskiej do Polany Strążyskiej (2 km, 0:40 godz. w górę, 0:35 godz. w dół) od Polany Strążyskiej do Przełęczy w Grzybowcu oraz od Przełęczy w Grzybowcu do Polany pod Giewontem. Pierwsza część szlaku prowadzi dnem dolnej części doliny i jest szlak bardzo łatwy o różnicy poziomów wynoszącej 133 m. Po drodze mija się między innymi Polanę Młyniska, wodospady przy Skale Edwarda Jedlinka, a także Kominy Strążyskie.

Szlak Czarny przebiegający przez Dolinę Strążyską jest częścią bardzo długiego szlaku czarnego prowadzącego tędy Ścieżką Nad Reglami, pomiędzy Kalatówkami i Doliną Dulową. Fragmenty tego szlaku przez Dolinę Strążyską prowadzą od Czerwonej Przełęczy do Polany Strążyskiej(1 km, 0:45 godz. w górę, 0:35 godz. w dół), a następnie od Polany Strążyskiej do Przełęczy w Grzybowcu. Część tej trasy z Czerwonej Przełęczy do Polany Strążyskiej jest szlakiem o średniej trudności ma charakter podejścia o różnicy poziomów 261 m. Ten fragment szlaku przebiega przez kamienne schodki, las, skąd miejscami można podziwiać szczyt Sarniej Skały.

Szlak Czerwony i Szlak Czarny wspólna część to odcinki tych szlaków biegnące pomiędzy Polaną Strążyską a Przełęczą w Grzybowcu (1 km, 0:35 godz. w dół, 0:50 godz. w górę). To szlak o charakterze podejścia o średniej trudności. Wspólna część szlaków prowadzi lasem, fragmentem Ścieżki nad Reglami, wzdłuż Grzybowieckiego Potoku. Na Przełęczy w Grzybowcu szlaki się znów rozdzielają. Szlak czerwony biegnie do Wyżniej Kondrackiej Przełęczy, skąd można dostać się już na Giewont. Szlak czarny prowadzi zaś na Wielką Polanę w Dolinie Małej Łąki, skąd dalszymi odcinkami do Doliny Dulowej

Szlak żółty to króciutki, łatwy szlak (300 m, 0:15 min w obydwie strony), który prowadzi od Polany Strążyskiej do Wodospadu Siklawica.

Dostępność komunikacyjna Doliny Strążyskiej

Wejście do Doliny Strążyskiej znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie Zakopanego. Z centrum miasta można tu dotrzeć pieszo lub samochodem ulicą Strążyską. Przy samym wlocie do doliny znajduje się parking dla samochodów oraz przystanek busów, a także restauracja i kawiarnia w Willi „Roma”.