Drewniany kościółek Najświętszego Serca Jezusa na Jaszczurówce w Zakopanem – piękny przykład architektury drewnianej i stylu zakopiańskiego
Wśród zakopiańskich zabytków warto odwiedzić niewielki, lecz niezwykle urokliwy drewniany kościółek pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa na Jaszczurówce, który znajduje się w obrębie Tatrzańskiego Parku Narodowego i na trasie Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej. Jest on pięknym przykładem stylu zakopiańskiego. Malowniczo komponuje się z okolicą o każdej porze roku i jest obowiązkowym miejscem do odwiedzenia przez każdego miłośnika architektury drewnianej.
Historia drewnianego kościoła pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa na Jaszczurówce w Zakopanem
Drewniany kościół pod wezwaniem Najświętszego Serca Pana Jezusa na Jaszczurówce w Zakopanem, którego inne popularne nazwy to Kaplica na Jaszczurówce, Kaplica Jaszczurówka oraz Kaplica Najświętszego Serca Jezusa jest filialnym kościołem rzymskokatolickiej parafii w Toporowej Cyrhli. Kaplica ta ufundowana została przez rodzinę Uznańskich, właścicieli dóbr szaflarsko-poroniańskich, natomiast autorem projektu tej drewnianej świątyni jest Stanisław Witkiewicz. Budowa kościółka rozpoczęła się w roku 1904 i trwała do roku 1906, a w roku 1907 obiekt został poświęcony. Kaplica powstawała przy współpracy z inż. Blachą oraz miejscowymi Góralami, rzeźbiarzami którzy nadali jej detalom misterne kształty.
Kaplica ta od samego początku swego istnienia nie była pod stałą opieką administracji kościelnej. Przez długi czas była ona pod jurysdykcją parafii w Poroninie, choć opiekę nad nią sprawowali przede wszystkim księża, którzy przybywali do Tatr na wypoczynek. Od roku 1948 do 1955 pozostawała pod opieką księży marian i salezjanów, a także kapelana sióstr urszulanek z Borów. W roku 1955 kaplica została przez krakowską Kurię Metropolitalną powierzona misjonarzom z Olczy. Natomiast od 1983 roku opiekują się nią księża marianie z Toporowej Cyrhli. Kaplica ta stoi na terenie Tatrzańskiego Parku Narodowego, który jest formalnym jej właścicielem.
Świątynia był kilkukrotnie remontowana. W roku 1963, a później w 1971 częściowo wyremontowane zostały podcienie, natomiast w roku 1975 miała miejsce naprawa schodów i wymiana części pokrycia dachu gontowego. W latach 1977-1981 przeprowadzono większy remont, który objął między innymi wzmocnienie podmurówki, remont wieżyczki, wzmocnienie mocowanie krzyży żelaznych na dachu oraz instalację przeciwpożarową. Do uratowania tego kościółka mocno przysłużył się zwłaszcza proboszcz z Olczy, ks. Jan Kowalik. W 1984 roku została przeprowadzona inwentaryzacja przez studentów architektury Politechniki Krakowskiej wykonali, w roku 1995 zainstalowano alarmową instalację przeciwpożarową, a w 2003 roku zainstalowano tu ogrzewanie promiennikowe.
Architektura i wyposażenie drewnianej kaplicy na Jaszczurówce w Zakopanem
Swój piękny charakter kapica ta zawdzięcza projektowi Stanisława Witkiewicza, który nadał jej styl zakopiański. Charakteryzuje się ona widoczną konstrukcją zrębową, która oparta jest na wysokiej podmurówce wykonanej z kamienia. Przednia część świątyni wyposażona została w podcienia arkadowe. Jej dwuspadowy dach pokryty został gontem, a nim znajduje się niewielka wieżyczka z dzwonem. Nad głównym wejściem do świątyni powstała mniejsza kapliczka, w której umieszczono rzeźbioną przez Janosa z Dębna figurkę Chrystusa Frasobliwego, która to jest bardzo charakterystyczna dla regionu Podhala i często przedstawiana w miejscowej sztuce rzeźbiarskiej. Do znajdującej się na polance, otoczonej drzewami, kaplicy pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusa prowadzą drewniane schody.
Na wnętrze tego kościółka składają się prostokątnie zamknięte prezbiterium oraz jedna nawa. Ołtarz główny zaprojektowany przez Stanisława Witkiewicza, wykonany został w drewnie w szkole Przemysłu Drzewnego i jego kompozycja nawiązuje do chaty góralskiej. Ołtarz ten w większości wykonany został z drewna jesionowego oraz jaworowego. Świątynia ta została zaopatrzona w witraże, które zaprojektował Stanisław Witkiewicz i przedstawiają one Matkę Boską Częstochowską oraz Ostrobramską, a także herby Polski i Litwy, które znajdują się po bokach tego ołtarza. Drewniane ołtarze boczne wykonane zostały w latach 50. XX wieku i ozdobione są drewnianymi figurami autorstwa lokalnego rzeźbiarza Józefa Janosa. Ponadto wnętrze świątyni zdobią stacje drogi krzyżowej namalowane na szkle przez Jana Jachimiaka, kandelabr, czyli świecznik autorstwa Stanisława Zdyba oraz piękny wiszący żyrandol wyrzeźbiony w drewnie dębowym przez miejscowych Górali.
Jaszczurówka – malownicza część Zakopanego
Jaszczurówka jest gęsto zabudowaną i zaludnioną częścią Zakopanego zlokalizowaną we wschodniej części miasta, która znajduje się przy drodze Oswalda Balzera biegnącej przez Dolinę Olczycką aż do Morskiego Oka i do Łysej Polany. Nazwa „Jaszczurówka” pochodzi od występujących niegdyś w tej okolicy płazów, przede wszystkim salamander plamistych, które nazywane są przez Górali „jaszczurami”. Znajduje się tutaj jedno z wejść do Tatrzańskiego Parku Narodowego. W okolicy tej znajdowały się baseny cieplicowe, przy którym występowały wspomniane „jaszczury”, niestety po przeprowadzeniu odwiertu, w związku z który wytrysnęły tu chłodne wody, kąpielisko zaprzestało swojej działalności.
Od roku 1988 corocznie z inicjatywy Jarosława Gamrota organizowana jest tutaj galeria Religijnej Sztuki Ludowej imienia Jana Pawła II. W każdym roku tematyka ekspozycji się zmienia. Kaplica na Jaszczurówce jest częścią Małopolskiego Szlaku Architektury Drewnianej. Na Kalatówkach znajduje się inna kaplica zaprojektowana przez Stanisława Witkiewicza, wzniesiona w stylu zakopiańskim.
