Zamek Tropsztyn, Baszta w Czchowie – skarby Doliny Dunajca
Położone w malowniczej Dolinie Dunajca zamki usytuowane przy starych szlakach wodnych niegdyś pełniące ważną rolę handlowo-obronną należą do najciekawszych w Małopolsce przykładów udanych renowacji. Zrewitalizowano obie ruiny i udostępniono do zwiedzania. Można tu dowiedzieć się tu co łączy Tropsztyn z dalekim Peru i odległą kulturą Inków, przespacerować się wzdłuż pięknego w tych okolicach Dunajca, odpocząć nad brzegiem Jeziora Czchowskiego lub przepłynąć promem na drugi jego brzeg i zwiedzić romański kościół we wsi Tropie.
Zamek Tropsztyn i Baszta w Czchowie – położenie, historia
Zamek Tropsztyn znajduje się w miejscowości Wytrzyszczka, w województwie Małopolskim, nad brzegiem rzeki Dunajec, dokładniej nad zalewem Czchów, w miejscu gdzie Pogórze Wiśnickie styka się z Pogórzem Rożnowskim. Zamek wraz z pobliskim kościołem w Tropiu, znajdującym się po drugiej stronie rzeki, tworzą historyczną „Bramę Gór”. Doliną Dunajca i przez Czchów biegł niegdyś prastary szlak handlowy prowadzący z Krakowa na południe, w stronę Węgier. Ważną rolę towarową pełnił również oddalony od Tropsztyna o około 6 km usytuowany na wzgórzu Baszta zamek w Czchowie, który powstał w celu kontrolowania przepływu towarów z południa.
Pierwsze wzmianki o Zamku Tropsztyn i Baszcie w Czchowie pochodzą z XIII wieku. Wskazują Dobrosława z Ośmiorogów zwanego Gierłatem jako pierwszego właściciela zamku Tropsztyn – ród ten władał nim ponad 300 lat. W 1535 roku zamek nakazem królewskim oddano Przemysławowi Kmicie, ówczesnemu kasztelanowi sandomierskiemu. Kolejnymi właścicielami byli bracia Robkowscy, następnie Dorota Gabańska, córka Pawła Robkowskiego. W tym czasie nastąpiła drobna rozbudowa rezydencji, jednak w 1574 roku zamek został napadnięty i często zmieniając właścicieli, popadł w całkowitą ruinę, tak jak sąsiedni zamek w Czchowie – siedziba starostów i lokalnego sądu. W 1970 roku zdewastowany zamek Tropsztyn kupił od Skarbu Państwa Andrzej Benesz, późniejszy wicemarszałek sejmu i… potomek w linii prostej jednego z ostatnich inkaskich wodzów. Powołał Fundację, która zajęła się pozyskaniem środków na odbudowę.
Zamek Tropszyn, Baszta w Czchowie – zwiedzanie
Zamek Tropsztyn i Baszta w Czchowie wraz z Doliną Dunajca i zbiornikami w Czchowie i Rożnowie to idealne miejsca na letni wypad weekendowy. Zamek w Wytrzyszczce można zwiedzać jedynie w miesiącach wakacyjnych – lipiec, sierpień. Do zobaczenia jest tu kilka sal, najciekawsza z nich to sala tortur. Bardzo ciekawym przykładem architektury obronnej są mury obronne. Dookoła zamku prowadzi pieszy „Skalny Szlak Inków”, z którym wiąże się ciekawa historia oraz legenda. Znajdują się tu również lądowisko helikopterów, kawiarenka oraz sklep z pamiątkami.
Sąsiedni Zamek Baszta w Czchowie jest otwarty od początku maja do końca września. Warto wejść na szczyt Baszty i podziwiać piękną panoramę okolic. Mieści się tutaj również wystawa z eksponatami pochodzącymi z pobliskich wykopalisk. Zwiedzając zamki warto poznać ich okolicę – malowniczą Dolinę Dunajca z jeziorami Czchowskim i Rożnowskim, romańskim kościołem w Tropiu i wypocząć nad brzegiem rzeki lub jednego z zalewów. Zapoznaj się również z innymi zamkami i twierdzami.
Skarb Inków – historia i legenda
W XVIII wieku Sebastian de Berzeviczy, urodzony we wsi Tropie, poszukiwacz przygód wyjechał do Peru. Na miejscu trwała wojna konkwistadorów z gospodarzami tej ziemi – Inkami, z którymi zbratał się Sebastian. Na miejscu poślubił Indiankę z dynastii Tupaca Amaru, z którą miał córkę – Uminę, która wzięła sobie za męża bratanka indiańskiego władcy – Andreasa Tupac Amaru II i miała z nim syna Unkasa. Po nieudanym powstaniu, zabierając ze sobą część królewskiego skarbu Inków, cała rodzina uciekła do Europy, gdzie zamordowano ojca Uminy i samą Uminę. Pozostający przy życiu Sebastian umieścił wnuka w ubogiej rodzinie zastępczej nadając mu polskie imię i nazwisko Antoni Benesz, a sam ukrył skarb, na którym podobno ciąży klątwa, która dotknie każdego, kto będzie chciał go odnaleźć.
